Naar aanleiding van gedichtendag werkten de kinderen van het eerste leerjaar met het gedicht "De blauwbilgorgel" van Cees Buddingh. Dit nonsensgedicht was de aanleiding voor het ontwerpen van een fictief dier. De ideale manier om onderzoekend en ontwerpend te leren.

Onderzoek : 
Laat de kinderen hun ogen sluiten en op zoek gaan naar een antwoord op volgende vragen : 

• Waar woont mijn dier (in de lucht, in de woestijn, op de noordpool, in het water, op een andere planeet, in een hol, ...)
• Hoe ziet mijn dier er uit ? (aantal pootjes, ogen, haren, pluimen, kaal, ...)
• Wat eet mijn dier ? (frietjes, stenen, slakken, mensenvlees, ..)
• Hoe beweegt mijn dier zich voort ? (vliegend, kruipend, zwemmend, ...)

Ontwerp : 
Laat de kinderen een tekening maken van de woonplaats van het dier om zich nog meer in te leven. Stimuleer hen om echt out of the box te denken. Bied veel klein materiaal aan en laat hen vertrekken vanuit een klompje fimo-klei of plasticine. 

Materiaal : klei, stokjes, wiebeloogjes, pluimen, chenilledraad, wol, moertjes, rondelletjes, stofjes, kurk, stiften, ... 

Veel succes ! Siska Raes, STEM-leerkracht Sint-Laurens Zelzate. 

Voorwerpen uit het dagelijks leven laten drijven en zinken ; je komt voor verrassingen te staan ! Waarom zinkt een kleine knikker en drijft een groot stuk hout ? Het moment om eens stil te staan bij een aantal (mis-)concepten van dit fenomeen : 

• als het voorwerp groot is, zal het zinken
• als het voorwerp klein is, zal het drijven
• éénzelfde voorwerp kan zowel drijven als zinken (plasticine als je het van vorm verandert)
• water duwt omhoog
• als een voorwerp zwaar is, zal het zinken
• als een voorwerp licht is blijft het drijven

Nog niet nodig om het over massadichtheid en de wet van Archimedes te hebben. 
Toch ervaar ik steeds weer dat kinderen, zelfs op jonge leeftijd, best geïnteresseerd zijn in uitvinders en geleerden. Een oude foto en een kleine anekdote zijn een leuke meerwaarde aan je techniek- of STEM-les.

juf Siska - stemklas - Sint-Laurens Zelzate centrum

Hoe werkt geluid ? 
Overtrek een kom met plastiekfolie en span die goed op. Leg een paar rijstkorreltjes op de folie en geef een stevige dreun op je handtrom ! 
Geluidstrillingen verplaatsen zich door de lucht maar verplaatsen ze zich ook door een strakgespannen touwtje ? Experimenteer met blikjes, bekertjes en stevig tuintouw. Laat kinderen steeds één variabele veranderen :

• grote blikken
• kleine blikken
• kartonnen bekertjes
• plastieken bekertjes

Reflecteer en kijk welke telefoon het beste werkt ! (oplossing : de plastieken want de onderkant van het bekertje laat de trillingen beter door zoals het trommelvlies in je oor). 

Dit proefje vind je ook op www.proefjes.nl, we hebben het alleen een beetje 'stemmiger' gemaakt
​
Veel experimenteerplezier ! 
juf Siska 
Sint-Laurens Zelzate-centrum

Een zonnige dag ? Deze leuke les bestaat uit drie delen. Ga eerst met de kinderen naar buiten en laat hen hun eigen schaduw overtrekken met krijt. Vervolgens op onderzoek in de klas. Met een oude diaprojector en je digi-bord creëer je de mogelijkheid om te experimenteren met licht en schaduw. 
Geïnspireerd door het kunstwerk van Tim Noble maken de kinderen de skyline van een stad, Eens klaar bekijken we het resultaat voor de diaprojector. 

Ligt de speelplaats vol sneeuw, zakt de temperatuur onder nul ? Aarzel dan niet om eens te experimenteren met ijs : eerst zelf ijsblokjes maken en dan kijken wat je er allemaal mee kan doen. 

Mogelijke proefjes : 
- Hoe vul je ijsblokbakjes het snelst/ wat is het handigst : met een lepeltje, een pipet of een spuit. (Je kan ook eens kijken welk bakje het handigst is om niet te morsen : opstaande rand, siliconen vs. plastiek , handvatjes, ...)
- Wat doet een ijsblokje in water ? 
- wat is waterdamp ?

• Wat gebeurt er met een bekertje water na één week ? (Op de speelplaats, in de gang, in de klas.) 
• Wat zie je als water kookt ? Wat zie je op het deksel van de pan ? 

- Hoe kan je een pinguïn het snelst bevrijden uit een ijsblokje ? Wat gebeurt er als je er zout op doet ? Of suiker, warm water,... ?
- Hoe kan je ijsblokjes vissen ? 
- Hoe maak je een toren met ijsblokjes ? 
- Hoe maak je zelf een lik-ijsje ? 

Materiaal : ijsblokbakjes, pipetten, lepels, spuiten, 3 bekertjes, plastieken pinguïns (of iets anders) in een ijsblokje, suiker, zout, wol, diepe borden, kookplaatje, pan met deksel (condensatie waterdamp), multi-vruchtensap, plastieken jeneverglaasjes.

Je kan nadien ook nog de link leggen met de strooiwagen. Maar heel vaak komen de kinderen daar zelf op. Veel plezier !

Hoe gebruik je een schroevendraaier, hoe sla een nageltje in een stukje hout ? Wat plakt met houtlijm ? Hoe werkt een bankschroef ? Hoe boor ik een gaatje ? Vele vragen die tijdens deze les op een speelse, spontane manier aan bod komen. Een ideaal moment om "timmer(groot-)ouders in te schakelen" !

Tip : Bekijk de "Hoppatee"-filmpjes op schooltv.nl / druk een gereedschap-memory af ("Klascement")

juf Siska, Sint-Laurens Zelzate-centrum

Turnster Nina Derwael, onze Belgische trots, is een kei op de balk. Hoe komt dat ? Een koorddanser behoudt z'n evenwicht beter met een stok. Waarom gebruikt hij die ? Met deze vragen gaan we aan de slag en zoeken we hoe we een spatel kunnen laten balanceren op een Chinees stokje. 
Gelukt ? Tijd voor systematisch onderzoek : "Wat heeft een impact op het evenwicht ?". Voeg meer wasspelden toe, verplaats de wasspelden, wat gebeurt er als je de pijpenrager hoger op het stokje plaatst of wanneer je een ander stokje gebruikt. Pas op, elk groepje werkt aan één probleem !

juf Siska, Sint-Laurens Zelzate-centrum !